Ook Oostenrijk krijgt een lange hete hittegolf, hoe komt dat?
2018 is en blijft een uniek weerjaar, persoonlijk heb ik een dergelijk standvastig weerpatroon (blokkade) nog nooit gezien boven Europa. Al vanaf eind april laat een ‘normale’ westcirculatie op zich wachten met constant een stevig hogedrukgebied boven Scandinavië. Hierdoor zien we in onder andere Nederland de extreemste droogte ooit sinds het begin van de metingen! Over enkele dagen zijn we namelijk het oude record van 1976 voorbij en een einde is nog niet inzicht. Maar niet alleen in Nederland, ook heel Scandinavië doet mee, boven de Poolcirkel is het al dagen dik boven de 30 graden. Hier beleeft men de warmste zomer ooit.
”Normale circulatie” op Aarde, met de Ferrel cell boven mid/zuid Europa.
In een normale weersituatie zou Nederland, maar ook Scandinavië, onder de straalstroom liggen. De straalstroom is een soort kolkende en meanderende ‘rivier’ van lucht op ongeveer 10 kilometer hoogte liggend tussen de Polaire cel en Ferell cel. Deze rivier ontstaat omdat koude poollucht (polaire cel) en subtropische lucht (ferell cel) uit de mediterrane elkaar hier ontmoeten. In deze rivier liggen daardoor vaak polaire fronten die normaal gesproken voor die oh-zo typische Nederlandse zomer zorgen. We kennen dit typische beeld allemaal wel, regenfronten, buien en soms een paar mooie dagen bij relatief gematigde temperaturen, met heel af en toe wel eens 25 tot 30 plus, maar niet vaak! Maar dit jaar is het al wekenlang droog, zonnig en 25 tot 30 graden. Alleen in Oostenrijk had men nog geregeld fikse buien (zoals ook vandaag), maar ook hier verloopt de zomer al warmer dan normaal.
Schematische weergave van het ontstaan van een verstoring in de straalstroom, en de uiteindelijke blokkade
Dit systeem verklaard ook waarom de zomers in het Middellandse zee gebied vaak zo mooi, zonnig en warm verlopen. Onder de Ferell cel ligt namelijk een constant subtropisch hogedrukgebied (waaronder het Azorenhoog). Maar dit jaar is dit systeem boven Europa zwaar verstoord.
Noordelijk halfrond (mercator projectie) : N = Noordpool, Zwarte pijltjes = Straalstroom (wind op 10km) met blokkade boven Europa
Normaal komen blokkades wel eens vaker voor maar dan hooguit een weekje, dit jaar zien we het beeld zoals hier boven al enkele maanden. De straalstroom waait hard vanuit Noord-Amerika richting Europa. Maar wordt via het Noorden (en zwakker via het Zuiden) om Europa heen geleid. Dit verklaard waarom het ook in Zuid-Europa vaker slecht was dan in Noord. Hoe dit precies komt daar zijn de meningen en onderzoeken nog verdeeld over, maar dat het gebeurd is een feit. Eigenlijk ligt er een geïsoleerde nieuwe Ferell cel boven Europa met een constant hogedrukgebied aan de grond.
De komende dagen zien we de huidige blokkade in omvang en kracht groeien, en daardoor ook de invloed van hogedruk boven Oostenrijk. En op de langere termijn zien we dit hogedrukgebied niet afzwakken, sterker nog de hoogtestroming gaat warme tot zelfs loei hete lucht aanvoeren. Terwijl Zuid Europa gevoelig blijft voor buien, wordt het alsmaar heter in Centraal en Noord Europa. We staan aan de vooravond van een uniek lange hittegolf.
Luchtdruk kaart aan de grond met ingetekende straalstroom
Op de luchtdrukkaarten ziet het er dan vervolgens zo uit. Ter verduidelijking is de straalstroom (zwarte pijlen) ingetekend, met een duidelijke afbuiging richting het Noorden. Aan de grond in Centraal Europa een algemene continentale stroming welke de hitte en droogte brengt.
Samengevat: Door een unieke situatie in de atmosfeer waarbij er weinig verandering optreed kan gegarandeerd worden dat we niet alleen in Nederland maar ook Oostenrijk aan de vooravond staan van een lange hittegolf. In Oostenrijk trekken vandaag en morgen de laatste buien weg maar daarna breekt ook hier die periode aan.
En dus niet alleen komende week is het zo warm en mooi, ook de week erna. Klein puntje van kritiek: er kan natuurlijk her en der af en toe eens een fikse regen- of onweersbui ontstaan. Daarnaast zien we dagelijks ook de vorming van stapelwolken. Maar dat is in de bergen heel normaal, dat het midden in de zomer al zolang stabiel lijkt te blijven is uniek genoeg.
Kortom na regen komt zonneschijn, en wat voor zonneschijn.
Geniet ervan maar smeer je ook goed in!
En voor Nederland hopen we natuurlijk dat het patroon alsnog snel verandert, want regen is daar echt broodnodig.
Jeroen Elferink
