Koukleumen omdat de lente wél op vakantie gaat
Koukleumen omdat de lente wel op vakantie gaat want de lente neemt een stapje terug en laat de winter nog een keer terugkeren. Nou ja…..terugkeren. Uiteindelijk hebben we wel voldoende sneeuw gehad in de Alpen maar het is niet echt winter geweest. En alsof de duivel ermee speelt komt nu wel de koude lucht op gang. Eerder deze week vroeg een collega aan mij hoe het nu kan dat we totaal geen winter hebben gehad en dat het nu zo koud is geweest de afgelopen nachten en dat we een koude periode tegemoet gaan. Alles zit hem in het feit dat we afgelopen maanden een enorm sterke Polar Vortex hebben gehad. We moeten dat hoog in de atmosfeer zoeken. Ik zal het kort en simpel proberen uit te leggen.
De Polar Vortex doet zich voor in de stratosfeer. Ons leven speelt zich af in de troposfeer, de onderste 15 kilometer van de atmosfeer. Op zo’n 15 kilometer hoogte ligt de tropopauze en daar gaat de troposfeer over in de stratosfeer. De Polar Vortex (PV) ligt op een hoogte van zo’n 30 kilometer in de stratosfeer. De PV is kogelrond en ligt bijna recht boven de noordpool en draait tegen de klok in. De rode lijn in bovenstaand diagram is de PV van de winter 2019/2020. Deze zit, en blijft, eigenlijk de gehele winter bovenin het diagram hangen. Dat betekent dat de PV erg sterk is.
Dat kun je dan ook zien in een kaart. De PV is kogelrond (Februari) en alle kou blijft onder die paraplu van het wiel hangen. Dat is goed nieuws voor het ijs op de Noordpool dat afgelopen winter qua oppervlakte groter was dan de jaren ervoor. Qua dikte was het echter nog niet helemaal crescendo en liep het juist weer wat achter. De PV stuurt min of meer ook de straalstroom aan. De straalstroom ligt in de troposfeer op zo’n 10 kilometer hoogte. Als het op de Noordpool kouder is dan normaal (in januari record koud op Groenland met -65°C) dan is het verschil in temperatuur tussen het Arctische gebied en de gematigde breedtes (West Europa – Noord Amerika) groter. Dat bevordert een sterke straalstroom en dus geen kou, maar een westelijke stroming met milde lucht voor west Europa. Als de PV in de winter opwarmt dan verplaatst hij zich of breekt in 2-en. Dat verzwakt, met vertraging, ook de straalstroom en die gaat dan in bochtjes over de aardbol. (meanderen) Kou van de Noordpool kan dan uitvloeien naar de gematigde breedtes. Dat was afgelopen winter dus niet het geval.
Aan het einde van de winter draait het noordelijk halfrond richting de zon en warmt onze kant van de aarde op. Ook dat verzwakt de PV. In de zomer is er namelijk geen PV boven de Noordpool. (maar juist boven de Zuidpool) En als de PV minder sterk wordt gaat de straalstroom meanderen. Het verschil in temperatuur boven de Noordpool en de gematigde breedtes wordt minder waardoor de straalstroom ook minder sterk wordt. Op dat moment kan er kou vanaf de Noordpool, wat nog in ruime mate aanwezig is, uitvloeien richting Europa als de drukgebieden dat toelaten. Op dit moment is het zo dat de dobbelsteentjes precies zo vallen dat wij in Europa “last” krijgen van de kou op het moment dat we het niet meer verwachten of nodig hebben. Dat is een beetje de theorie van de PV en straalstroom. In werkelijkheid ligt het nog complexer maar dit is het in een notendop.
Want juist nu nemen de hogedrukgebieden het heft in handen door een meanderende straalstroom en een zwakker wordende PV. De afgelopen 3 maanden hebben we alleen maar lagedrukgebieden op ons afgeschoten gekregen. Storm Ciara was het hoogtepunt. En terwijl Jürgen oostwaarts wegtrekt neemt Keywan het heft in handen. Jürgen zorgde voor zonovergoten weer met een zuidoostelijke stroming. Keywan gaat met z’n dikke kont boven de noordelijke Atlantische Oceaan liggen en zorgt voor een noordelijke stroming. De lucht komt niet over land (droog) maar over water (vochtig) en is vrij koud. Had de kern boven west Rusland gelegen ipv bezuiden IJsland dan hadden we warmte op ons afgevuurd gekregen. Zo zie je maar dat het allemaal valt of staat met de positie van de diverse drukgebieden. Het weer is Yin en Yang.
We gaan dus koukleumen de komende week met nu en dan neerslag, maar er is ook licht aan het einde van de tunnel. Maar de koude lucht neemt de honneurs waar de komende week. Een dikke plons met koude lucht vanuit het noorden wordt ons deel.
Zondag beukt de koude en vochtige lucht tegen de Alpen aan en laat een lekkere laag sneeuw achter.
Op maandag kan er dan nog een verdwaalde bui rond tollen maar vanaf dinsdag gaat de stroming richting het oosten en wordt de lucht wederom droger.
Al met al kan er dan nog wel eens zo’n 20 centimeter neerdwarrelen.
Pas op donderdag wordt het weer wat zachter. Maar echt lenteweer zoals we afgelopen dagen hebben gehad zie ik nog niet. Aan het einde van de week neemt de onzekerheid ook toe en lopen de grote weermodellen uiteen qua luchtdruk. Daar kijken we de komende week wel weer naar. Zondag maar eens webcams bekijken. Ze staan nog aan.
Fijn weekend!
Ronaldo