Wordt de Oostenrijkse bergwinter warmer en sneeuwarmer?
Bergwinter, de meeste van ons kunnen het zich vast nog wel herinneren, de slechte winterstart van 2015/16. In het voorseizoen wou er helaas maar geen sneeuw vallen in de Oostenrijkse Alpen, wat resulteerde in een groene kerstvakantie. Daarbij was het ook nog eens flink zonnig en warm, op 2e kerstdag werd het lokaal zelfs 18 graden. In de media klonk het woord dat het snel bergafwaarts zou gaan met de bergwinter’s in Oostenrijk. Maar is dat wel echt zo?
Skiwelt Wilder Kaiser Brixental – december 2015 (foto: Jeroen Elferink)
Iedereen herinnert zich deze beelden nog. Strak blauwe luchten, groene alpenweide en een paar witte strookjes die de skipistes moesten voorstellen. Twee keer op rij, december 2015 en 2016 was dit het geval. Daarbij was december 2015 opvallend warm, en dit pikte de media direct op. Rond deze tijd kon je dan de tv ook niet aandoen of het opwarmende klimaat werd aan de hand van deze beelden onderbouwt. Dit zou het toekomstbeeld van de wintersport ‘in het nieuwe klimaat’ worden.
Tijdens een uitzending van RTL in december 2016 kwam net voor de kerstvakantie dit onderwerp opnieuw aan het licht. In deze reportage worden argumenten zoals ‘de bergen zijn steeds minder vaak wit’ en ‘deze sneeuwarme voorwinter is het teken dat de aarde opwarmt’ gebruikt. Het zijn natuurlijk anekdotische bewijzen die nog niet echt hard worden gemaakt, maar goed het zou natuurlijk kunnen. Verder spreekt er een lokale weerman die zegt dat we in de Alpen de laatste 30 jaar een significante opwarming zien. Dat zijn natuurlijk de hardere bewijzen, maar klopt dat ook? Wordt de bergwinter in Oostenrijk echt warmer? En valt er echt minder sneeuw? Wij zochten de exacte cijfers uit.
Temperatuur metingen tijdens de winter op de Schmittenhöhe – Zell am See (bron Zukunft Skisport)
Dit zijn de gemeten wintertemperaturen op het meetstation Schmittenhöhe in Zell am See door het ZAMG. Hier wordt de temperatuur al gemeten vanaf 1895. Als we kijken naar de gemiddelde temperatuur, dan zien we een relatief stabiele lijn tot ongeveer 1980. In deze tijd zijn de winters niet warmer of kouder geworden ten opzichte van het gemiddelde. Maar dan zien we inderdaad een opwarming beginnen waar de Oostenrijkse weerman bij RTL gelijk in heeft. Met een all-time warmte record rond 1989. Rond deze tijd dachten veel mensen in de Alpen dat de wintersport, met deze snelle trend, binnen 10 tot 20 jaar aan een einde kwam. Deze opwarming was echter geen trend maar tijdelijk, rond 1993 volgde namelijk een reeks flink kouder wordende winters. De opwarming stopte en ondertussen ligt het gemiddelde alweer dicht bij het 122 jarige gemiddelde. Natuurlijk springen de laatste winters er weer uit, maar in deze grafiek is de erg koude winter van 2017/18 nog niet meegenomen. Het gemiddelde is dus amper gestegen, en op de roerige jaren 80 na rond ‘normaal’ gebleven.
Temperatuur metingen tijdens de winter op de Hahnenkamm (bron: Zukunft skisport)
Maar bij het bekijken van slechts 1 station worden we natuurlijk nog niet wijzer. Want zien we dit patroon terug op meer weerstations? Het antwoord is ja. Zoals hierboven op meetstation Hahnenkamm bij Kitzbühel. Helaas is dit station pas in 1970 operationeel geworden, maar ook hier valt het zelfde patroon onmiddellijk op. De warme jaren 80 gevolgd door de flink afkoeling die doorzette tot 2013. De afgelopen jaren zijn er slechts 2 echt warme winters geweest en gemiddeld genomen is er de afgelopen 50 jaar niets verandert. Daarbij komt nog eens dat ook hier de afgelopen koude winter nog niet is meegenomen. Dezelfde cijfers zien we op alle station metingen in Oostenrijk maar ook Zwitserland terug.
De temperatuur in de bergwinter is dus gemiddeld niet verandert, maar hoe zit het met de sneeuwbedekking?
Aantal sneeuwdek- dagen in Lech (bron: Zukunft Skisport)
Aan de temperatuur kunnen we natuurlijk niet de sneeuwbedekking lezen. Is het aantal dagen dat er sneeuw lag wel verandert? We kunnen hier kort in zijn: nee. Er is geen verandering waargenomen in het aantal sneeuwdek-dagen en dus ook geen trend waarneembaar. Maar dit zijn de cijfers van op de bergen, hoe zit dat lager?
Aantal sneeuwdek-dagen in Kitzbühel (bron Zukunft Skisport)
Daar zijn wat sterkere schommelingen waarneembaar, opnieuw zien we de jaren 80 terug met een geleidelijk daling van het aantal sneeuwdek-dagen gekoppeld aan de warmere bergwinters. In 1990 moeten ze echt met maar 61 sneeuwdek-dagen gedacht hebben dat de wintersport spoedig voorbij zal zijn. Maar hierna zien we een ontzettend snel herstel, waarbij het aantal sneeuwdek-dagen rond het zelfde niveau ligt als aan het begin van de 20e eeuw.
Maar het aantal sneeuwdek-dagen staat natuurlijk niet gelijk aan de sneeuwhoeveelheden. Zullen die dan wel flink zijn afgenomen?
Grootste hoeveelheid sneeuw gemeten in winter in Kitzbühel (bron: Zukunft Skisport)
Ook daar zien we hetzelfde gebeuren als wat we op elk ander station in Oostenrijk zien. Eind jaren 80 moest er wel een lichte paniek zijn met deze trend, maar opnieuw zien we een snel herstel. Er is eigenlijk maar weinig verandert over de afgelopen 100 jaar. Een trendverandering is niet waarneembaar. Ook is uit onderzoek gebleken dat de extremen in de Alpen niet zullen toenemen. Kijkend naar het verleden zien we dat deze extremen er altijd al waren. Daarbij zijn de officiële weerinstituten van Oostenrijk ook kritisch tegenover wetenschappers die stellen dat ook de bergwinters mee opwarmen.
We kunnen dus de volgende conclusie trekken:
– De Oostenrijkse bergwinter wordt vooralsnog totaal niet bedreigd voor en door te warme of sneeuwarme winters.
– Er is in de winter geen trend waarneembaar betreft temperatuur, sneeuwdek of sneeuwhoogte.
– Extremen wisselingen zijn ten alle tijden en hier kunnen geen trends aan verleend worden.
Kortom het valt wel mee, het scenario wat oa RTL maar ook andere instituten ons willen voorschotelen geldt niet voor de Oostenrijkse bergwinter. We zullen soms sneeuwarme periodes hebben, maar die hebben we in het verleden ook al gehad. Daarnaast zagen we geen trend, en schommelingen zijn normaal. We moeten vooral niet vrezen dat wintersport in Oostenrijk door ‘het nieuwe klimaat’ op zijn einde loopt.
(Literatuur/Bronnen: ZAMG, ZUKUNFT SKISPORT, Hydrografischer dienst Tirol, die Presse, metingen IPCC)
